Kompanzasyon Nedir?

NEDİR?

Nedir yazı dizimizde bu haftaki konumuz, kanayan yara, işletmelerin elektrik faturalarının dönem sonu canavarı “Kompanzasyon”. Peki nedir bu kompanzasyon sistemi? Ne işe yarar, neden kuruluyor ve şart mı? Neden elektrik faturalarında kabusa dönüşüyor, sorun yaşamamak için ne yapmalıyım? Yine sade bir dille hepsini cevaplamaya çalıştık.

Kompanzasyon Nedir?

İş hayatımızda üzerine en çok vurgu yaptığımız kavramlardan biri “verimlilik”. Konu enerji olunca da üzerine en çok çalışılan konulardan biri enerji verimliliği. Hal böyle olunca kayıpları önlemek önemli bir öncelik halini alıyor. Mühendisler ve bilim insanları yeni enerji kaynakları araştırırken; var olan enerjinin de kalitesi arttırılıp, kayıplarını azaltarak en ekonomik şekilde kullanıcıya ulaştırılması yönünde çalışmalar yapıyor.

Konuyu elektrik enerjisi özeline indirgersek; elektriğin de üretildiği santrallerden, tüketildiği yüke ulaşıncaya kadar çeşitli kayıplar meydana gelir. Bu kayıpların nedenlerinden biri de aslında elektrikli cihazların çalışması için gerekli olan reaktif güç. Elektrik makineleri şebekeden reaktif güç kullanır veya şebekeye reaktif güç verirler. Bu reaktif güç elektrik sisteminde motor, transformatör gibi elemanlar çalışması için gerekli olan manyetik alanın temini için kullanılırken, aktif akım ise asıl işi yapan güce dönüşen kısımdır.

Sistem içerisindeki reaktif enerjinin artması durumunda:

  • Şebeke gereksiz yere yüklenir,
  • Şebeke kaynaklarının kullanım verimi ve kapasite düşer
  • Kayıplar artar.


Elektrik sistemi içerisindeki reaktif akım azaltılırsa;

  • Enerji taşıma kapasitesi artar
  • Gerilim düşümlerini önlenerek cihazların arıza yapma durumu azalır
  • Kayıplar azalır

Günümüzde çalışan birçok elektrikli cihaz reaktif enerji üretmekte ya da tüketmektedir. İşte bu enerjiyi sıfırlama ya da absorbe etme / dengeleme işlemine de kompanzasyon denir. 

Kompanzasyon Sistemi Her Yere Lazım Mı?

Reaktif enerji hemen hemen her cihaz ve sistem tarafından üretilir. Her sistem karakteristik özelliklerine ve gücüne bağlı olarak şebekeye reaktif enerji iletir ya da çeker. Bu istenmeyen enerji belirli miktarlara kadar göz ardı edilebilir. Daha net olmak gerekirse, 10kW üzeri sözleşme gücü olan tüm tesisler reaktif enerjiyi hesaplayan sayaçlar takılır. Belirli oranların üzerinde tüketim olursa faturaya ek bedeller enerji dağıtım firması tarafından yansıtılır.

Kompanzasyon Cezası Nedir? Neden Bazen Fazla Tutarda Fatura Ödüyoruz?

Ek olarak fatura edilen bedeller reaktif tüketim bedeli adı altında fatura edilir. Karşılığında herhangi bir hizmet ya da gerçek enerji tüketimi de olmadığı için halk arasında ceza olarak nitelendirilir. Kompanzasyon sistemi kurularak bu bedeli ödemekten kurtulabilirsiniz.

Reaktif Enerji Kullanım Bedelinden nasıl kurtulabiliriz?

Reaktif enerjinin kullanım miktarı, gerçek enerji tüketimine göre %10-%20 oranını geçmediği takdirde herhangi bir bedel yansıtılmaz. Ancak bu oranın üzerine çıkıldığında ek bedeller ile karşılaşılır. Kompanzasyon sistemi bu reaktif enerjiyi filtreleyerek şebekeden alınan enerjinin daha temiz olarak kullanılabilmesini sağlar.

Kompanzasyon Bakımı Nasıl Yapılır, Niye Yaptırılmalı?

Kompanzasyon sistemi mevcut olsa bile eğer arıza meydana gelirse siz farına varmadan reaktif enerji tüketilebilir, faturada sürpriz yaşanabilir. Olası sorunların önüne geçebilmek için kompanzasyon sisteminin belirli periyodlarda bakım ve kontrollerinin yapılması gerekir. Hatta kompanzasyon takip sistemi kurulabilir, çıkan arızaları anında tespit edilebilir. Reaktif enerji tüketiminiz sınırı aşmadan müdahale ederek faturaya ek bedeller yansımadan sorun çözülebilir. Yine bu takip sayesinde ay sonu fatura kontrolü yapılabilir.